Bị phạt tù chung thân có ngày ra không?

Tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình. Hình phạt này sẽ hạn chế đi quyền tự do của người phạm tội. Liệu rằng, bị phạt tù chung thân có ngày ra tù hay không? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau. 

1. Tù chung thân là gì?

Theo Điều 39 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tù chung thân như sau:

Tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình.

Không áp dụng hình phạt tù chung thân đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Theo đó, tù chung thân là hình phạt áp dụng đối với những người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng đã thành niên, là hình phạt tù không có thời hạn cố định. Do đó, người phạm tội bị chịu hình phạt này có thể bị ngồi tù đến hết đời.

Hình phạt tù chung thân là hình phạt cần thiết trong hệ thống hình phạt được quy định tại Bộ luật Hình sự hiện nay. Ngoài ra, hình phạt này cũng thể hiện quyền lực của nhà nước trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm khi áp dụng đối với những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là mối nguy hiểm ảnh hưởng đến đời sống, trật tự xã hội, 

2. Tù chung thân có ngày ra không?

Pháp luật hình sự nước ta bên cạnh quy định những hình phạt cứng rắn, mang tính răn đe cao để phòng chống tội phạm thì bên cạnh đó cũng đề cao tính nhân văn, nhân đạo, có những chính sách khoan hồng đối với người bị lĩnh án tù chung thân. Cụ thể, nếu người phạm tội bị chịu hình phạt này đáp ứng những điều kiện sau thì sẽ được giảm án xuống tù có thời hạn:

- Trong quá trình chấp hành hình phạt tù chung thân, có những biểu hiện tiến bộ, nghiêm túc trong quá trình cải tạo, nhận thức được tội lỗi mà mình đã gây ra cho xã hội.

-  Đã bồi thường được một phần nghĩa vụ dân sự.

- Đã chấp hành hình phạt được 12 năm có thể được xét giảm lần đầu tiên.

- Người bị kết án chung thân lần đầu có thể được giảm xuống là 30 năm tù giam và có thể được xét giảm nhiều lần, tuy nhiên phải đảm bảo thời gian chấp hành hình phạt tù là 20 năm.

- Với trường hợp một người bị kết án nhiều tội, thì phải đã chấp hành hình phạt tù là 15 năm, được xét giảm lần đầu xuống 30 năm tù, vẫn được xét giảm nhiều lần, tuy nhiên đảm bảo thời gian chấp hành hình phạt tù là 25 năm.

- Với những trường hợp đặc biệt, người chấp hành hình phạt đã lập được công, quá già yếu, mắc bệnh hiểm nghèo, có thể được xét giảm thời gian sớm hơn so với thời gian nêu ở trên.

Khi đáp ứng được những điều kiện này thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án, Tòa án có thể xem xét để quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt theo quy định. 

Như vậy, người phạm tội bị phạt tù chung thân phải chấp hành tốt các điều kiện theo luật định thì tối thiểu 20 – 25 năm tù có thể ra tù theo chính sách nhân đạo của Nhà nước. 

3. Bị phạt tù chung thân có được đặc xá không?

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Đặc xá năm 2018 thì:

Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.

Nghĩa là, người bị kết án tù chung thân có thể được đặc xá nhân dịp sự kiện trọng đại hoặc ngày lễ lớn của đất nước. Người được đặc xá được miễn chấp hành hình phạt còn lại nhưng không được xóa án tích và vẫn ghi có tiền án trong lý lịch tư pháp.

Để được đặc xá, phạm nhân phải có đơn đề nghị đặc xá gửi đến Chủ tịch nước và đáp ứng được điều kiện quy định tại Điều 11 Luật Đặc xá năm 2018 như sau:

- Có tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt, được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt

- Đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành án phạt ít nhất là 14 năm.

- Đối với trường bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn về tội phá hoại các chính sách kinh tế - xã hội; các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe… thì phải chấp hành án phạt ít nhất 17 năm.

4. Những tội phạm không được giảm thời gian tù chung thân

Những tội phạm không được giảm thời gian tù chung thân (Ảnh minh họa)

Bên cạnh những trường hợp được Nhà nước tạo điều kiện giảm án thì với một số tội phạm đặc biệt theo quy định sẽ không được giảm thời gian tù chung thân như sau:

Đối với những tội phạm quy định tại chương XIII Bộ luật Hình sự năm 2015 về các tội xâm phạm an ninh quốc gia như: Tội phản bội Tổ quốc, Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, Tội gián điệp, Tội xâm phạm an ninh lãnh thổ,... Hay những tội phạm quy định tại chương XXVI Bộ Luật hình sự 2015, về các tội phá hoại hòa bình, chống lại loài người và tội phạm chiến tranh như: Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược, Tội chống loài người, Tội phạm chiến tranh, Tội làm lính đánh thuê,  Tội tuyển mộ, huấn luyện hoặc sử dụng lính đánh thuê.

5. Hình phạt tử hình có được chuyển thành hình phạt tù chung thân không?

Căn cứ Bộ luật Hình sự 2015 có các quy định về hình phạt tử hình như sau:

1. Tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật này quy định.

2. Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.

3. Không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi;

b) Người đủ 75 tuổi trở lên;

c) Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

4. Trong trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này hoặc trường hợp người bị kết án tử hình được ân giảm, thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân.

Dựa vào các quy định trên, hình phạt tử hình chuyển thành tù chung thân trong trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.