Truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân phạm tội là vấn đề không còn xa lạ với chúng ta. Tuy nhiên, rất ít người biết pháp nhân thương mại cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Bài viết dưới đây sẽ phân tích, cập nhật một số quy định liên quan đến trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại.
1. Quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại
Theo quy định tại Điều 8 Bộ luật hình sự 2015 thì Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.
Như vậy, pháp luật hình sự không chỉ điều chỉnh, áp dụng đối với cá nhân phạm tội mà khi một pháp nhân thương mại phạm tội cũng sẽ bị xử xử lý hình sự theo quy định. Đây là một trong những quy định hoàn toàn mới và được công nhận lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp hình sự nước ta.
Quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại (Ảnh minh hoạ)
Việc quy định trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân thương mại là điều cần thiết, bởi lẽ:
Thứ nhất, trong hoạt động quản lý doanh nghiệp, nhiều chính sách, giao dịch, hành vi,... được thực hiện bởi sự thống nhất của nhiều cá nhân (người đại diện, người quản lý, thành viên trong hội đồng thành viên, cổ đông của công ty cổ phần...). Do đó, nếu xác định trách nhiệm hình sự đối với cá nhân rất khó.
Thứ hai, trong thời gian vừa qua, chế tài áp dụng đối với pháp nhân vi phạm chưa đủ nghiêm để ngăn chặn, răn đe.
2. Điều kiện chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại
Theo quy định tại Điều 75 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ các điều kiện sau đây:
- Hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân thương mại;
- Hành vi phạm tội được thực hiện vì lợi ích của pháp nhân thương mại;
- Hành vi phạm tội được thực hiện có sự chỉ đạo, điều hành hoặc chấp thuận của pháp nhân thương mại;
- Chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Lưu ý: Việc pháp nhân thương mại chịu trách nhiệm hình sự không loại trừ trách nhiệm hình sự của cá nhân.
3. Phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại
Theo quy định tại Điều 76 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm sau đây:
- Tội buôn lậu;
- Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới;
- Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm;
- Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm;
- Tội sản xuất, buôn bán hàng giả;
- Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm;
- Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh;
- Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi;
- Tội đầu cơ;
- Tội trốn thuế;
- Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước;
- Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán;
- Tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán;
- Tội thao túng thị trường chứng khoán;
- Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm;
- Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động;
- Tội vi phạm quy định về cạnh tranh;
- Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan;
- Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp;
- Tội vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên;
- Tội vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản;
- Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật hoang dã;
- Tội gây ô nhiễm môi trường;
- Tội vi phạm phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường;
- Tội vi phạm quy định về bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều và phòng, chống thiên tai; vi phạm quy định về bảo vệ bờ, bãi sông;
- Tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam;
- Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản;
- Tội hủy hoại rừng;
- Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm;
- Tội vi phạm các quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên;
- Tội nhập khẩu, phát tán các loài ngoại lai xâm hại;
- Tội tài trợ khủng bố;
- Tội rửa tiền.
Như vậy, tổng số tội danh mà pháp nhân thương mại có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự là 33 tội.
4. Các hình phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội
Theo quy định, các hình phạt áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội bao gồm:
- Hình phạt chính, gồm:
- Phạt tiền
- Đình chỉ hoạt động có thời hạn
- Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn
- Hình phạt bổ sung, gồm:
- Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định
- Cấm huy động vốn
- Phạt tiền, áp dụng trong trường hợp không được áp dụng là hình phạt chính.
- Các biện pháp tư pháp áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội.
Lưu ý: Đối với mỗi tội phạm, pháp nhân thương mại phạm tội chỉ bị áp dụng một hình phạt chính và có thể bị áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung. Các hình phạt nhìn chung chủ yếu tác động vào lợi ích kinh tế, tài chính của pháp nhân.
| Luatsu.com - Nền tảng kết nối dịch vụ pháp lý toàn quốc dễ dàng, tin cậy! Luatsu.com được biết đến với tư cách là đơn vị hàng đầu trong kết nối chủ động với các Luật sư uy tín, chuyên nghiệp trên toàn quốc; cung cấp dịch vụ pháp lý tiêu chuẩn, tiện lợi, nhanh chóng;… và hơn thế nữa. Luatsu.com cam kết mang đến cho khách hàng sự lựa chọn tốt nhất với đội ngũ Luật sư giàu kinh nghiệm, và thành tựu trong việc tư vấn pháp lý và tranh tụng trong các lĩnh vực như: hôn nhân gia đình, đất đai, di chúc - thừa kế, doanh nghiệp, lao động, sở hữu trí tuệ,... đã và đang nhận được sự tín nhiệm, đánh giá cao từ rất nhiều khách hàng trong và ngoài nước. Hãy gọi ngay cho Luatsu.com qua HOTLINE: 1900 633437 hoặc để lại thông tin đăng ký để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng và kịp thời nhất! |
