Tảo hôn là gì? Có vi phạm pháp luật không?

Tảo hôn được hiểu là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi để thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn. Vậy dưới góc nhìn pháp luật, hành vi này bị xử phạt như thế nào?

1. Tảo hôn là gì?

Tảo hôn được quy định cụ thể tại Khoản 8 Điều 3 Luật hôn nhân gia đình 2014, theo đó: “Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 8 của Luật này.” Dẫn chiếu theo Điểm a Khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về độ tuổi kết hôn như sau: “Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên”. 

Như vậy căn cứ theo các quy định trên, thì tảo hôn là việc nam nữ kết hôn nhưng chưa đủ độ tuổi kết hôn theo quy định, cụ thể là nam chưa đủ 20 tuổi còn nữ chưa đủ 18 tuổi. 

2. Nguyên nhân tảo hôn

Vấn đề tảo hôn hiện nay vẫn đang tồn tại ở nhiều nhóm cộng đồng và các dân tộc, đặc biệt là dân tộc thiểu số. Có thể kể đến một số nguyên nhân sau đây dẫn đến việc tảo hôn vẫn tồn tại lâu đời:

-  Do những hủ tục lạc hậu của một vài dân tộc ít người, để xóa bỏ hủ tục này thì cần một thời gian khá dài.

-  Do trình độ dân trí và hiểu biết pháp luật của một bộ phận người dân tại một số vùng núi, vùng sâu vùng xa còn hạn chế. 

- Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật liên quan đến vấn đề tảo hôn còn chưa rộng rãi. 

-  Chưa có sự can thiệp mạnh mẽ từ phía chính quyền địa phương để hạn chế, ngăn chặn những trường hợp này.

-  Các quy định pháp luật hiện hành về xử lý vi phạm hành chính trong các trường hợp tảo hôn còn chưa mạnh, chưa đủ sức răn đe.   

3. Ai được quyền yêu cầu Toà án huỷ kết hôn trái luật do tảo hôn?

 Theo quy định tại khoản 2 Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì những người có quyền huỷ kết hôn trái luật do nam, nữ tảo hôn gồm: 

- Cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác của người kết hôn trái pháp luật;

- Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;

- Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

- Hội liên hiệp phụ nữ.

4. Tảo hôn có bị phạt không?

Tảo hôn có bị phạt không? (Ảnh minh họa)

Căn cứ theo phân tích ở trên, thì việc tảo hôn không đáp ứng điều kiện về độ tuổi kết hôn, do đó đây được coi là hành vi vi phạm pháp luật. Ngoài ra, theo Khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình 2014, pháp luật cũng đã quy định cụ thể về các hành vi cấm không được làm, trong đó có hành vi tảo hôn. Do đó, hành vi này sẽ bị phạt theo quy định pháp luật hiện hành.

5. Tảo hôn bị phạt bao nhiêu tiền? Có bị truy cứu hình sự không?

Tảo hôn là hành vi vi phạm pháp luật, do vậy những người cố tình vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính hoặc hình sự tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi. Cụ thể, Điều 58 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính về hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn như sau:

- Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn.

- Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đủ tuổi kết hôn mặc dù đã có bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án.

Ngoài ra bên cạnh việc xử lý hành chính, đối với một số trường hợp nhất định, hành vi liên quan đến tảo hôn còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015. Cụ thể, tại Điều 183 quy định về tội tổ chức tảo hôn như sau: “Người nào tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm.”

Như vậy, có thể thấy, các mức phạt (bao gồm cả phạt tù) đều được đặt ra với người tổ chức tảo hôn cho các cặp nam, nữ chứ chính bản thân người kết hôn khi chưa đủ tuổi sẽ không bị phạt, trừ trường hợp nam nữ khi kết hôn chưa đủ tuổi và vẫn duy trì mối quan hệ này dù đã có bản án, quyết định của Toà án có hiệu lực thì bị phạt đến 05 triệu đồng.