Nghĩa vụ trả nợ cho người đã mất được pháp luật quy định như thế nào?

Có rất nhiều người đặt câu hỏi về cho Luatsu.com rằng: Nếu người vay tiền mất thì tiền của tôi có bị mất trắng không? Bài viết này sẽ trả lời chi tiết cho quý vị cũng như xác định nghĩa vụ trả nợ cho người đã mất theo quy định của pháp luật.

1. Quy định về nghĩa vụ trả nợ khi vay tiền

Điều 463 Bộ luật dân sự 2015 quy định: 

Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.

Theo đó, nghĩa vị của bên vay tiền (vay tài sản) được quy định chi tiết tại Điều 465 bộ luật này là:

- Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

- Trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.

- Trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất theo quy định.

- Trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi như sau:

- Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả; trường hợp chậm trả thì còn phải trả lãi theo mức lãi suất quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này;

- Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Người vay tiền mất, ai có nghĩa vụ trả nợ cho người đã mất?

Người vay tiền mất, ai có nghĩa vụ trả nợ cho người đã mất? (Ảnh minh họa)

Như đã trình bày ở đầu bài thì nghĩa vụ trả nợ cho người đã mất được rất nhiều người quan tâm mà hầu hết là người cho vay tiền. Vì lý do bất khả kháng nào đó mà người vay tiền không may qua đời nên nhiều người vẫn nghĩ người vay tiền mất thì khoản tiền vay của họ sẽ bị mất trắng thế nhưng pháp luật có quy định về nghĩa vụ trả nợ cho người đã mất cụ thể như sau:

Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại. Theo đó,

- Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

- Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.

- Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Thêm vào đó, điều 620 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định người thừa kế không được quyền từ chối nhận di sản trong trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

Như vậy, có thể hiểu đối với khoản nợ do người mất để lại thì: Những người thừa kế sẽ có nghĩa vụ trả nợ trong phạm di di sản mà người mất để lại. Nếu chưa chia thừa kế thì người quản lý di sản sẽ trích phần tiền người mất để lại trả nợ có sự đồng ý thoả thuận của những người thừa thế. Trường hợp đã chia thừa kế thì mỗi người nhận thừa kế phải trích một phần tài sản thừa kế đã nhận để trả khoản nợ người mất để lại tuy nhiên không được vượt quá phần tài sản mình được nhận.

Đặc biệt, người thừa kế không được quyền từ chối nhận di sản để trốn tránh nghĩa vụ trả nợ.

Vậy nên, không phải khi người vay tiền mất thì nghĩa vụ trả nợ sẽ mất đi. Tuy nhiên, cần lưu ý trường hợp, nếu trong hợp đồng vay tiền hai bên thỏa thuận chỉ người vay là người phải trả nợ thì khi người này mất, hợp đồng vay tiền sẽ chấm dứt bởi theo quy định tại khoản 3 Điều 422 Bộ luật Dân sự năm 2015, hợp đồng chấm dứt trong trường hợp:

Cá nhân giao kết hợp đồng chết, pháp nhân giao kết hợp đồng chấm dứt tồn tại mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân đó thực hiện;

Cuối cùng, khi người vay tiền mất, bên cho vay có quyền yêu cầu người thừa kế của người vay trả tiền. Trường hợp người thừa kế cố ý không trả, bên cho vay có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú. Khi gửi yêu cầu khởi kiện bên cho vay tiền cần cung cấp thêm các giấy tờ chứng minh về việc vay tiền của người đã mất.

Trên đây là toàn bộ thông tin về nghĩa vụ trả nợ cho người đã mất. Bài viết đã trả lời câu hỏi mà khách hàng gửi về cho Luatsu.com. Nếu có bất kỳ vướng mắc nào đừng ngần ngại liên hệ chúng tôi qua hotline: 1900 633 437 để được hỗ trợ nhanh nhất.